دریای جنوب قسمت پنجم

چرتکه در این قسمت بحث کسری‌بودجه را با چاشنی اقتصاد سیاسی همراه می‌کنیم و در مورد برنده‌ها و بازنده‌های این بازی صحبت می‌کنیم ⁉️اگر کسری بودجه این‌قدر پیامدهای بدی به دنبال دارد، اصلا چرا کسی جلویش را نمی‌گیرد؟ چرا دولت باید بخواهد مردمش چند ده سال تورم بالا را تحمل کنند و هر روز بدبخت‌تر شوند؟ ✳️بیایید اینطور به مسأله نگاه کنیم؛ دولت یا به طور کلی حاکمیت به هر شکلی که باشد، مجموعه‌ای از همین مردم است که خیلی اتفاقی آن بالا قرار گرفته و بر بقیه حکومت می‌کنند پس باید طوری عمل کنند که خیلی اتفاقی جایشان را به بقیه ندهند یک رئیس جمهور تمام تلاشش را می‌کند که دور بعد رای بیاورد، نماینده مجلس و شورای شهر و بقیه عناصر دولت دموکراتیک هم همینطور دیکتاتورهایی مثل شاه خودمان هم دلش نمی‌خواست مردم ناراضی باشند پس هدف اول سیاست‌مدار رضایت مردم است یکی از راه‌های کسب رضایت مردم، سیر نگه داشتن شکم‌شان است یا حداقل می‌شود گفت یکی از علت‌های نارضیاتی مردم گرسنگی است فرض کنید رئیس جمهور کشور هستید و الان دوره‌ی اول ریاست جمهوری شما است دخل‌و‌خرج مملکت هم زیر دست خودتان است و آن طرف چند میلیون رای آماده‌اند که سرنوشت دوره‌ی بعد انتخابات را تعیین کنند طبیعتاً هرچه بیشتر خرج کنید، رای بیشتری هم خواهید داشت برای خرج بیشتر باید مالیات را اضافه کنید یا اگر رئیس جمهور ایران باشید، دست ببرید در چاه نفت و هرچه در آمد خرج کنید این دو راه محدودیت‌هایی دارند؛ مالیات گرفتن باعث نارضایتی بخشی از مردم می‌شود، درآمد نفت هم ممکن است کفاف ندهد غیر از این دو راه که راهی نیست؟ هست؟ البته که راهی هست شما می‌توانید بدون توجه به درآمدتان هی خرج کنید حقوق کارمندان را هر سال چند ده درصد بالا ببرید، کارمند جدید استخدام کنید، بخشی از حق بیمه‌ی بازنشسته‌ها را تقبل کنید، یارانه بدهید، همه‌ی کشور را گازکشی کنید و حتی می‌توانید ردیف بودجه‌ی مخصوصی برای سازمان‌ها و افراد حامی خودتان تعبیه کنید تا برای همیشه آویزان دولت باشند در عوض مردم شما را حلوا حلوا می‌کنند و کیلو کیلو رای می‌دهند ‍☠️با توضیحاتی که در یادداشت‌های قبل دادیم، باید اشکال کار برایتان واضح باشد این کارها یعنی کسری بودجه و کسری بودجه یعنی تورم بالاخره یک کسی باید باشد که اختلاف دخل و خرج شما را بپردازد، و آن نفر کسی نیست جز بانک مرکزی همه‌ی ناترازی‌هایی که به خاطر کسری بودجه ایجاد می‌شود در نهایت باید با چاپ پول جبران شود هرچه پول بیشتری چاپ کنید، ارزش اسکناس‌هایی که در جیب مردم است کم می‌شود این یعنی شما از جیب همه‌ی مردم برداشته‌اید و به جای آن‌ها خرج کرده‌اید یک غارت مدرن ⚠️شاید بگویید خب این که خیلی هم بد نیست، از همه‌ی مردم می‌گیریم و برای همه خرج می‌کنیم مشکل دقیقا همینجاست؛ پول از جیب همه برداشته می‌شود، اما به جیب همه نمی‌رسد هر کسی به بودجه دولت نزدیک‌تر باشد، منفعت بیشتری می‌برد مثلا اگر کارمند دولت باشید، حقوقتان هر سال افزایش می‌یابد هرچند نه به اندازه تورم و حداقل بازنده نیستید آدم‌های کله‌گنده که سر شلنگ کسری بودجه در جیبشان است، خیلی بیشتر منفعت می‌برند؛ فی‌المثل نماینده‌های عزیز مجلس که هنوز اندامشان قالب صندلی در نیامده چند صد میلیون پول می‌گیرند در مقابل کسانی که حقوق‌بگیر دولت نیستند از همه بیشتر زیان می‌بینند یک کارگر آزاد یا کشاورز روستایی هر سال با تورم بدبخت‌تر می‌شود علاوه بر این‌ها، تورم باعث می‌شود کسانی که دارایی بیشتر دارند، مثلا مسکن و طلا و ارز و هر سال پولدار و پولدارتر شوند و بقیه مردم در تامین مایحتاج اولیه‌ی خود بمانند ✴️در یک نگاه کلی‌تر، به خاطر مشکلات بزرگی که کسری بودجه زیاد و تورم بالا در اقتصاد ایجاد می‌کند، همه‌ی مردم بازنده هستند برنده‌ی اصلی رئیس جمهور یا نماینده مجلس یا هر کس دیگری است که برای کسب رضایت و مقبولیت، خرج روی دست بودجه می‌گذارد ما مردم خودمان متوجه نمی‌شویم به چه پدیده‌ی شومی رای می‌دهیم، و اتفاقا از سیاست‌مدار مطالبه‌هایی داریم که آن‌ها هم به کسری‌بودجه ختم می‌شود؛ در عین حال فکر می‌کنیم برنده‌ایم داستان دریای‌جنوب اهمیت مفهومی به نام ارزش برآوردی perceived value را در قیمت نسبی سهام شرکت دریای جنوب و به طور کلی کالاهای موجود در بازار نشان داد همچنین در مباحث مربوط به بودجه، عنوان شد که پول نیز به عناون یک کالا دارای ارزشی است و برآورد مردم از این ارزش قیمت کالاها را تعیین می‌کند برای آشنایی بیشتر با مفاهیم پول، قیمت‌های نسبی و مطلق و تورم و رابطه‌ی آن‌ها با مفهوم ارزش ذهنی، مجموعه‌ی داستان پول را تقدیم حضورتان خواهیم کرد در این مجموعه سرگذشت پول را از مبادلات انسان‌های اولیه تا ظهور بانکداری نوین مرور خواهیم نمود در کنار آن نیز اشاره‌ای به برخی وقایع و حوادث مهم پولی در ایران خواهیم داشت